Energietransitie begint bij Human Capital

Op woensdag 4 november was onze directeur Marieke Abbink te gast bij Barn Talk. De boeiende discussie ging over de factor Mens in de energietransitie: het Human Capital. Een zinvolle discussie over het belang van het opleiden van mensen voor de energietransitie. Noord-Nederland heeft alle kaarten in handen om niet alleen in de waterstofeconomie, maar in de hele energietransitie, een leidende rol te spelen. Voor Nederland en voor Europa. De beschikbaarheid van voldoende en goed opgeleide mensen is daarvoor van levensbelang. Alle partijen in de regio werken daar hard aan. Maar er is meer nodig. Meer coördinatie, meer geld, meer ondersteuning , meer urgentie en meer snelheid. De opgaaf en de kans is te groot om nu rustig aan te doen.

Lees hieronder de openingsbijdrage van Marieke Abbink nog eens terug of kijk via deze link de Barntalk terug.

Speech Barn Talk 4 november 2020

Beste dames en heren:

In 2015 hebben alle 195 landen in de wereld het klimaatakkoord van Parijs gesloten. We hebben toen afspraken gemaakt om de klimaatverandering tegen te gaan. Het doel van het akkoord is om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de twee graden Celsius.

Om dat doel te halen hebben we in Europa afgesproken dat er in 2030 minimaal 40% minder CO2 moeten worden uitgestoten ten opzichte van 1990. En om dat te halen moeten we ook anders kijken naar de wijze waarop wij energie opwekken. Veel CO2-uitstoot wordt nu eenmaal veroorzaakt door het soort energie dat wordt gebruikt. De energietransitie, de overstap van olie, aardgas en kolen op duurzame energie, is dan ook een belangrijk middel om dat doel te bereiken.

De factor Mens

Ik zou hier heel goed iets kunnen vertellen over de geweldige technieken die mogelijk zijn om die energietransitie vorm te geven. Over de innovaties die er zijn en over de investeringen die, buiten en binnen onze regio, op stapel staan. Maar daar gaat nu niet over.

Want al die techniek, en al die innovaties, zouden niet tot stand komen zonder de factor Mens. Het is niet voor niets dat de SER haar advies heeft uitgebracht dat we met elkaar een grote opgaaf hebben om de gevraagde arbeid in de duurzame energiesector samen te organiseren.

Zonder de mensen die (gaan) werken in de nieuwe energiesectoren zal het niet lukken. Want de nieuwe banen sluiten vaak niet naadloos aan op het werk dat mensen nu doen, en dat wellicht verdwijnt. De SER ziet het als een nadrukkelijke opgave aan sociale partners en overheid samen om dat wél passend te maken.

Niet vanzelf

Deze opgaaf zal niet vanzelf zal gaan. Op veel gebieden zijn snel maatregelen nodig. In bestaande sectoren zoals de bouw en installatiebranche groeit het tekort aan mensen. Werknemers- en werkgeversorganisaties moeten samen, op landelijk, regionaal en sectoraal niveau, daarvoor oplossingen zoeken. De kansen op de arbeidsmarkt moeten regionaal worden bekeken en benut, omdat mensen veelal zoeken naar werk en scholing in de regio waarin ze wonen. Samenwerking tussen werkgevers- en werknemersorganisaties, overheden en regionale organisaties is cruciaal voor het succes. Op regionaal niveau zijn al allerlei initiatieven gestart om mensen om en bij te scholen, en meer mensen te betrekken. Denk hierbij ook aan het RIF-programma Gas 2.0 die met alle regionale Mbo’s is opgezet om de energie vakmensen van de toekomst op te leiden.

Zonder gemotiveerde en goed opgeleide mensen beginnen we niets. Het zijn niet de technieken, maar de mensen die vooruitgang brengen. En het belang is nog breder: al die mensen hebben daardoor banen, verdienen geld, willen ergens wonen, consumeren, ze krijgen kinderen, hebben scholen nodig, zorg, vervoer, recreatie…. En zo wordt een leefbare samenleving opgebouwd.

Noord-Nederland

Dan naar onze regio. De factor Mens heeft in de energiesector altijd al een grote rol gespeeld in onze regio. Vele duizenden mensen vonden en vinden direct of indirect werk in de gasindustrie. Het heeft de werkgelegenheid, de kennisindustrie en de economie aangejaagd.

Maar de tijden veranderen. Door de aardbevingen wordt de gasproductie sterk teruggebracht. Daarbij moeten we wel oppassen dat we niet alle banen, en daarmee opgebouwde economische kracht, gaan verliezen. Dat zou niet moeten. En het zou ook niet hoeven.

Juist in Noord-Nederland liggen ook enorme kansen. Neem nu waterstof.

Waterstof en Human Capital

Noord-Nederland wordt de komende jaren hét centrum van de zich ontwikkelende waterstofeconomie. Waterstof als groene energiedrager is één van de fundamenten voor een duurzame toekomst. En ik weet wel, hier en daar worden daar nog weleens vragen bij gesteld. Maar ik verzeker u: het is niet vraag OF waterstof de toekomst heeft, maar alleen maar HOE we die toekomst waarmaken. Er is geen andere weg en we zijn daar ook al jaren mee bezig.

Noord-Nederland is door Europa uitgeroepen tot de eerste waterstofregio (Hydrogen Valley) in Europa. Dit creëert grote kansen voor de regio: groei, innovatie en werkgelegenheid. Wij kunnen onze leidende positie die we hadden op het gebied van aardgas omzetten in een leidende positie op het gebied van waterstof.

De nieuwe waterstofeconomie creëert ook nieuwe werkgelegenheid. Er zullen banen bijkomen in de ontwikkeling en onderhoud van bijvoorbeeld windenergie op zee, zonne-energie, electrolysers, vervoer en chemie. Maar bijvoorbeeld ook transport, opslag en handel van waterstof. Het gaat dan om banen op alle niveaus; van mbo tot en met universitair niveau.

De beschikbaarheid van voldoende geschoolde expertise in de regio is hiervoor van levensbelang. Want alleen als we de mensen hebben kunnen we het waarmaken om de eerste hydrogen valley goed te ontwikkelen.

De handen ineen geslagen

In onze regio hebben het bedrijfsleven, en de kennis- en onderwijsinstellingen de handen ineen geslagen. Wij beseffen namelijk met elkaar dat er meer nodig is dan een cursus hier of een training daar.

Onder de naam: Waterstof Werkt willen we op korte termijn een doorgaande leerlijn in de regio op het gebied van kennis rondom de Waterstofeconomie realiseren. Met opleidingen, onderzoek, stages, leer-werktrajecten, trainingen en cursussen. Op MBO-, HBO-, WO- en executive niveau. Onderwijsinstellingen in de regio werken daarbij samen aan een gecoördineerde aanpak.

Samenwerking tussen het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en overheden is cruciaal voor het succes van Waterstof Werkt. Onderwijsactiviteiten kunnen beter, intensiever en vooral al tijdens het leertraject wederzijds worden afgestemd. Op de behoefte in de markt en op de investeringsagenda van de bedrijven in de regio.

Fundament van onze samenleving

Het investeringsprogramma rond waterstof in de regio dat vorige week landelijk is gelanceerd biedt grote kansen. Voor onze kennispositie en voor onze werkgelegenheid. De waterstofeconomie zorgt in de toekomst in de regio voor naar schatting ruim 40.000 nieuwe banen. Dat zijn banen, salarissen, huizen, boodschappen, kinderen, scholen, sportclubs….. Kortom dat is een belangrijk fundament voor onze regionale samenleving.

Schouders eronder

Dus laten we samen de schouders eronder zetten. Om de nodige investeringen in nieuwe techniek en innovaties mogelijk te maken. Maar tegelijk ook te investeren in het Human Capital voor de energietransitie. De handen en hoofden die deze enorme opgave mogelijk moeten maken, en het fundament vormen voor een duurzame en kansrijke toekomst voor onze regio.

Marieke Abbink
Directeur New Energy Coalition