Hoe verduurzaam je energie intensieve mkb?
Hoe helpen we energie-intensieve mkb-bedrijven in Oost-Groningen op weg naar een duurzame én economisch haalbare toekomst?
In deze sessie, onder leiding van moderator Marcel Nieuwenweg, stond een urgente vraag centraal: hoe helpen we energie-intensieve mkb-bedrijven in Oost-Groningen op weg naar een duurzame én economisch haalbare toekomst? Met bijdragen van prof. Catrinus Jepma (RUG/New Energy Coalition), Jakob Klompien (kwartiermaker Economische Agenda / Nij Begun) en ondernemer Geert Jan Strating (Steenindustrie Strating), werd duidelijk dat waterstof een cruciale rol kan spelen.
De uitdaging voor cluster-6 bedrijven
In Oost-Groningen bevindt zich een groep productiebedrijven met een hoog energieverbruik, het zogenoemde Industrieel Cluster Oost-Groningen (ICOG). Dit zijn zogeheten cluster-6 bedrijven, waaronder Nedmag, Avebe, PQ Silicas en Steenindustrie Strating. Deze bedrijven staan voor een grote opgave: vanaf 2030 wordt een nationale CO₂-heffing ingevoerd die jaarlijks stijgt, wat de bedrijfscontinuïteit ernstig onder druk zet zonder tijdige verduurzaming.
Prof. Catrinus Jepma schetste het dilemma: elektrificatie is technisch niet altijd haalbaar vanwege de benodigde hoge temperaturen én de overbelaste netinfrastructuur. Daardoor wordt waterstof – eerst blauw, later groen – een realistisch alternatief.
De casus ICOG: een nationaal voorbeeld?
De impact op de regio is groot. Dit kan nationaal gezien het eerste concrete voorbeeld zijn van een cluster 6 bedrijvengroep die een werkbare casus heeft voor de overgang naar waterstof. Ook binnen het herstelplan Nij Begun verwijst kwartiermaker Jakob Klompien naar het Oost-Groningse cluster. Realisatie hiervan betekent perspectief voor deze bedrijven inclusief behoud van werkgelegenheid. Klompien stelde dat het cluster inderdaad in zijn Economische agenda staat vermeld, maar dat investeringen wel moeten voldoen aan een aantal uitgangspunten:
- Reële economische meerwaarde
- Versterking van brede welvaart
- Invulling van de ‘ereschuld’ aan Groningen
Praktijkvoorbeeld: Steenindustrie Strating
Geert Jan Strating sprak openhartig over de beperkingen én mogelijkheden in zijn bedrijfsproces. Elektrificatie is voor bepaalde onderdelen mogelijk, maar voor de productie zelf – waar zeer hoge temperaturen vereist zijn – blijft het gebruik van moleculaire brandstoffen noodzakelijk. Waterstof is hier dé oplossing. Strating benadrukte dat verduurzaming niet alleen noodzakelijk is, maar ook een kans biedt voor innovatie en versterking van de regio.
Van molecuul tot ecosysteem
Bovenstaande visualisatie maakte tijdens de sessie duidelijk hoe het ecosysteem eruitziet. De vraagzijde bestaat uit bedrijven als Avebe, Kisuma, Nedmag en Solidus. Aan de aanbodzijde staan partijen als Equinor, RWE en ENGIE. Energiebeheer Nederland (EBN) zou een regierol kunnen spelen als aggregator.
Dit maakt ICOG tot een uniek voorbeeld van ketensamenwerking, waarin de energievraag, productie, distributie én governance samenkomen.
N.B.: Op het moment van dit schrijven is door het kabinet, n.a.v. een motie uit de Tweede Kamer over afschaffing/opschorting van de voorgenomen nationale CO2-heffing, aangegeven dat voordat men eventueel tot opschorting zou willen overgaan, eerst moet worden onderzocht wat de consequenties daarvan kunnen zijn. Meer duidelijkheid wordt eind 2025 verwacht.
Over New Energy Forum
Het New Energy Forum is hét festival voor (aankomende) mobiliteits- en energieprofessionals en iedereen die zich bezighoudt met een leefbare toekomst. Het is een jaarlijks initiatief van ons (New Energy Coalition), Entrance, Hanze & Hive Mobiltiy op de proeftuin Entrance op Zernike Campus Groningen. Tijdens het festival wordt ook de Entrace Award uitgereikt: dé prijs voor baanbrekers in de energietransitie.
Op 19 juni 2025 was Groningen opnieuw het bruisende middelpunt van de energie- en mobiliteitstransitie tijdens het New Energy Forum. Dit unieke event, dat inmiddels vijf succesvolle edities kent, is veel meer dan een traditioneel congres. Het is het méést eigenzinnige energiefestival van Noord-Nederland en is uniek in haar vorm door combinatie van inhoud, ontmoeting en beleving met deze editie als. Deze editie stond volledig in het teken van aanpakkers en DOEN!ers – dé plek waar actie centraal staat. Ruim 1.700 bezoekers kwamen samen op proefterrein Entrance.
